We kunnen ons een leven zonder batterijen niet meer voorstellen. Kinderspeelgoed, polshorloges, laptops, iPhones, de afstandsbediening, gameboys en zelfs auto’s maken gebruik van deze energiebron.
Hoe functioneert een batterij?
Laten we de AAA batterij als voorbeeld nemen. Het betreft een klein staafje waarin alkaline wordt opgeslagen en dat aan de ene kant een plus- en aan de andere kant een minpool heeft. Komt de batterij in aanraking met apparatuur waarin dezelfde polen aanwezig zijn, dan ontstaat een chemische reactie die energie opwekt. Die energie wordt aan het apparaat afgegeven, waardoor dat gaat werken. De capaciteit wordt uitgedrukt in mAh (milliampère-uur) en voltages (spanning). Hoe hoger het getal, hoe langer dan wel beter ze zal werken. Dit uiteraard in samenhang met het gebruik van het apparaat waarvoor ze energie moet leveren. Een polshorloge verbruikt veel minder energie dan bijvoorbeeld een drone. De desbetreffende knoopbatterij zal dan ook veel langer energie afgeven dan de accu die voor de drone gebruikt wordt. Waar veel energie gevraagd wordt, is het te overwegen om voor de oplaadbare batterij te kiezen, want dat bespaart veel geld en het is beter voor het milieu.
Zoveel types
Een van de nadelen is dat je voor ieder apparaat een ander soort nodig hebt. Dat begint met hele kleintjes, de zogenaamde AAA batterij en eindigt bij het toekomstige thuisstation voor energieopslag. Wat tevens een rol speelt, is het materiaal waaruit de batterij bestaat. Om zware arbeid te verrichten, denk aan een fototoestel of een iPhone, gebruiken we de bekende lithiumbatterij. Deze kan veel energie opnemen en waar nodig in pieken afgeven. Een tweede voordeel van de lithiumbatterij is dat, wanneer het een oplaadbare betreft, deze via het zogenaamde druppelsysteem energie opneemt. Je hoeft deze dus niet meer helemaal leeg te maken om ze weer op te kunnen laden. Dat kan tegenwoordig op ieder gewenst moment. De lithiumbatterij is zo geconstrueerd dat ze de nieuwe energie toevoegt aan de nog aanwezige. Je kunt dus gerust stellen dat het loont om goed te kijken welke je neemt, of het een gewone of een oplaadbare batterij wordt, wat ze kost en hoeveel energie ze afgeeft.
Testresultaten
Je vindt allerlei testen, waarin batterijen zijn getest op vermogen, gebruiksduur, kosten en het opladen. Opvallend daarbij is hoeveel de prijzen uiteen liggen. Dat is goed om te weten wanneer je batterijen koopt. Heb je een AA batterij nodig, gewoon wegwerp, dan ligt het voor de hand een alkaline te kopen. De tv-reclame leert ons dat Duracell het langst mee gaat. Een van de testen geeft echter aan dat Varta met zijn Max de beste batterij levert en dat deze tevens goedkoper is. Vraag is natuurlijk waarvoor ze gebruikt wordt. Betreft het een energie slurpend apparaat dan zijn de oplaadbare AA batterijen die GP of Tecxus aanbiedt beslist goedkoper. Moet ze dienst doen in een afstandsbediening voor de tv – dit is veelal een AAA batterij -, dan is dat minder zinvol, aangezien er zo weinig energieverbruik is, dat ze pas na een jaar of zelfs langer vervangen moet worden. Het loont dus om naar de testen te kijken en om een afweging te maken waarvoor de batterij gebruikt wordt, hoe groot het verbruik is en hoe vaak ze vervangen moet worden. Wie denkt een koopje te vinden bij een budgetwinkel, waar je de AAA batterij voor een paar dubbeltjes koopt, zal al snel tot de conclusie komen dat hun leven van korte duur is en dat dit niet goedkoop, maar irritant en duur is.
Levensduur
Een AA batterij kan dus een hele lange levensduur hebben, maar dan betreft het vaak wel een Tecxus of Duracell oplaadbare batterij. Bij de AAA oplaadbare batterij geldt dat voor een Duracell of GP. Bij lithium ligt eerder een oplaadbare Varta voor de hand. En bij telefoonaccu’s is nogal onbekend dat ze ook door een ander merk mogen worden vervangen. Zo voldoet bijvoorbeeld een Goobay accu aan alle verwachtingen. Het is goed om hierbij te weten dat een oplaadbare batterij in principe wel tot 1000 keer opgeladen kan worden. Mits, en daar gaat het vaker mis,
* de batterij niet te lang buiten gebruik is geweest;
* de batterij eerst, voor het opladen, ontladen wordt;
* men bekend is met het materiaal. Een NiCd (nikkelcadmium) zal minder lang leven dan een lithiumbatterij. Deze laatste kan tot wel 7 jaar mee gaan.
Een batterij werkt namelijk via de chemische verbinding die de gebruikte stoffen maken. Doordat ze een plus en een min pool heeft, die van elkaar gescheiden zijn, werkt ze pas zodra er tussen de twee polen verbinding gemaakt wordt. Hoe beter het gebruikte materiaal, hoe vaker ze op te laden is. Zo gaat een alkalineaccu bijvoorbeeld langer mee dan een zinkkoolaccu. Er komt dus nogal wat bij kijken om de kosten echt vast te stellen:
1. Waarvoor wordt ze gebruikt?
2. Welk vermogen moet ze minimaal leveren?
3. Van welke materialen is ze gemaakt?
4. Moet ze wel of niet oplaadbaar zijn?
5. Wat is de aanschafprijs?
Omdat het om een op zichzelf duur product gaat en omdat batterijen en accu’s als chemisch afval apart afgegeven moeten worden, loont het om zo min mogelijk van deze producten te gebruiken. Naast de al gestelde vragen, geldt daarom ook de vraag “Hoe duurzaam is een batterij?”.
Hoe weet ik of ze het nog doet?
Soms wordt een pakje met vier stuks aangeschaft, waarvan er slechts een of twee gebruikt worden. Of ligt er ergens een batterij waarvan niemand weet of ze al gebruikt is of niet. Wil je weten of ze nog werkt of leeg is, dan moet je een speciale meter gebruiken om de spanning testen. Niet iedereen heeft zo’n meter in huis en je zit er ook niet op te wachten om voor zo’n test speciaal zo’n meter aan te schaffen. Gelukkig helpt internet dit dilemma op te lossen. In een filmpje is te zien hoe je er achter kunt komen of ze nog werkt of niet. Laat gewoon de batterij op haar achterste deel vallen. Blijft ze meteen staan is ze nog vol. Stuitert ze, dan is ze leeg. Makkelijker kan het niet. Waarbij geldt dat men dit trucje met een AAA en een AA batterij uithaalde. Of het dus ook voor de dikkere lithiumbatterij voor de camera geldt, is niet bekend.
Welke is nu de ‘beste’?
Dit is een moeilijke vraag aangezien dat afhankelijk is van veel factoren. Er zijn evenwel drie uitgangspunten die kunnen helpen dit probleem op te lossen:
A. Ligt het verbruik laag, zoals bij een wandklok, dan volstaat de gewone AA batterij.
B. Wordt veel energie verbruikt dan is een oplaadbare de beste keuze.
C. Koop geen super goedkope batterijen, want dan weet je bij voorbaat dat ze een korte levensduur hebben.
Er is nog een vierde richtlijn waardoor geld gespaard kan worden. Koop niet bij voorbaat het merk dat in een gsm of ander apparaat zit. Kijk naar vervangers. Zo is een Goobay Smartphone accu net zo goed, maar een stuk voordeliger. Datzelfde geldt voor een Tecxus fotobatterij. Het loont dus om even verder te kijken.
